Dungen – En Är För Mycket och Tusen Aldrig Nog

Gustav Ejstes is altijd op zoek naar iets anders. De Zweedse muzikant maakt al twee decennia platen als Dungen, en hoewel hij sinds de doorbraak met “Ta det lungt” in 2004 wordt geprezen als een van de scherpste en meest avontuurlijke muzikanten in de psychedelische muziek, is Ejstes psych altijd slechts een beginpunt geweest. Of misschien is het meer een ethos – de psych met zijn belofte van verkenning, de manier waarop het prioriteit geeft aan het zoeken naar nieuwe geluiden, het oude zelf achter je laten, in de ether gaan om te zien wat er nog meer is.

“En Är För Mycket och Tusen Aldrig Nog” (One is Too Much and a Thousand is Never Enough) is de eerste Dungen-plaat sinds “Häxan” uit 2016 (die ze schreven als partituur voor de animatiefilm ‘The Adventures of Prince Achmed’ uit 1926), en het eerste echt Dungen-studioalbum sinds “Allas Sak” dat in 2015 werd uitgebracht. Als we denken aan psychrock als een genre, met zijn kant-en-klare stijlfiguren – fuzzgitaren, glinsterende harmonieën, pastorale texturen – is dit misschien wel de minst psychedelische plaat die Ejstes ooit heeft gemaakt. Maar als psych echt gaat over het transcenderen van het voorgaande ten gunste van nieuwe manieren van zien en horen, dan is het tegenovergestelde waar.

En dat betekent dat “En Är För Mycket och Tusen Aldrig Nog” verder gaat dan menig Dungen-album ervoor. Er zijn natuurlijk klassieke psych-rave-ups, en het soort briljante vocale harmonieën die Ejstes al lang zijn handelsmerk heeft gemaakt. Er zijn zachte, schuifelende grooves die veranderen in kosmische onthullingen met grote ogen. Er zijn intieme liedjes, begeleid door Ejstes en zijn piano, die hij zo zacht speelt dat het lijkt alsof hij iemand in de naast liggende kamer niet wakker probeert te maken.

En, misschien wel het meest verrassend, er zit een beetje draaitafel scratching in, met dank aan Ejstes zelf. Monsterachtige invullingen van drummer Johan Holmegard vermengen zich vaak met hectische drum’n’bass-programmering, geïnspireerd door de talloze Britse hardcore jungle-mixen uit de jaren ’90 waar Ejstes naar heeft geluisterd (“daar ben ik nu geobsedeerd door”, zegt hij). Soms grenst het album aan extatische zonneschijnpop in Screamadelica-stijl; af en toe klikt het rond de 160 bpm. Op “Nattens Sista Strimma Ljus” huppelen de gitaren als een synthpatroon over een ruige drumbeat die zowel klinkt als een uitbarsting van de late jaren ’60 als late jaren ’80 acid house freakout, terwijl de vocale melodie van Ejstes niet helemaal verdwijnt, hangend in de lucht als een ongemakkelijke vraag, vol zelfverzekerde onverschilligheid.

Hoewel de texturen misschien ongebruikelijk lijken voor een Dungen-plaat, houdt Ejstes vol dat deze geluiden hem gedurende zijn hele carrière hebben geïnspireerd, zelfs als dat niet zo leek. “Als je Mitch Mitchell, Public Enemy en de Zweedse psych-organist Bo Hansson neemt en dat in een pot stopt, dan is dat voor mij jungle. Het draait allemaal om de pauzes’, zegt hij. “En deze lagen van ruis. Met fuzz-gitaar is het geluid onder controle. Het is hetzelfde als met draaitafel scratchen voor mij – feedback en shit, het is allemaal hetzelfde.”

“En Är För Mycket och Tusen Aldrig Nog” werd opgenomen in stukken vanaf 2017 in Göteborg met producer Mattias Glavå, die voor het laatst met Ejstes aan “Allas Sak” werkte. Glavå’s creatieve inbreng was cruciaal voor de plaat en hielp Ejstes om zijn vooroordelen over hoe zijn eigen muziek zou kunnen klinken uit te dagen. “We zouden in zijn studio zijn, waar hij al deze geweldige uitrusting heeft, en hij zou me aanmoedigen om met elk raar idee in mee te gaan en geen enkele druk te voelen”, zegt Ejstes. “Hij zou zeggen: ‘Laten we deze ritmebox of deze sample of deze loop gebruiken’, en ik zou zeggen, ‘kunnen we dat op een Dungen-plaat doen?'” Evenzo, de bandleden van Ejstes – gitarist Reine Fiske en bassist Mattias Gustavsson moedigden hem, naast Holmegard, aan om zijn ideeën verder te ontwikkelen. “Er was echt veel moed voor nodig om naar de jongens te gaan en dit spul voor hen te spelen”, zegt hij.

Deze aanpak werpt zijn vruchten af ​​op “Möbler”, een albumhoogtepunt opgebouwd uit een schuifelende bossa-nova-groove en een echoey-orgel. Zoals menig Dungen-nummer ervoor, schiet het nummer de stratosfeer in, waarbij Holmegards drums zich een weg proberen te banen buitern de grenzen van het nummer. Maar als het eenmaal daarboven in een koude baan om de aarde is, dwaalt het nummer rond als een op drift geraakte satelliet, in een poging zijn signaal te laten weerkaatsen van iets herkenbaars. Het is een verrassend pijnlijk nummer, teder in zijn gevoel van isolement. Dezelfde sfeer wordt opgepikt in “Klockan Slår Den Är Mycket Nu”, waar, tussen momenten van vaporwave soft-psych en schokkerige ritmes, een beetje tikkende percussie en Ejstes’ zorgvuldige pianofrasering zowel de decadentie als de eenzaamheid van late nachten suggereren. .

Ondanks al zijn sonische innovatie, is het dit gevoel van helderheid en openhartigheid dat Dungen nog niet eerder heeft onderzocht. Zoals de titel al doet vermoeden, vinden veel van de liedjes van “En Är För Mycket och Tusen Aldrig Nog” hun emotionele centrum in de relatief recente nuchterheid van Ejstes. “Het is baanbrekend voor mij”, zegt hij. “Mijn leven is de afgelopen vijf jaar drastisch veranderd.” “En Är För Mycket och Tusen Aldrig Nog” is het eerste album dat Ejstes heeft opgenomen zonder onder invloed te zijn van drugs of alcohol. Zoals veel nieuwe nuchtere kunstenaars, was hij aanvankelijk bang dat zijn creatieve vermogens te maken hadden met het gebruik. “Maar de muziek is op zich al zo sterk voor mij”, zegt hij. In ieder geval heeft nuchterheid hem dieper in de muziek gebracht dan ooit tevoren. “Het is eigenlijk nog trippyer geworden om muziek te ervaren als je de randjes van het leven niet weghaalt. Het wordt heel echt.” Je kunt de worstelingen van Ejstes volgen via de tracklist: “Om Det Finns Något Som Du Vill Fråga Mig” (“If There’s Something You Want to Ask Me About”), “Var Har Du Varit?” (“Waar ben je geweest?”, een nummer dat voor het eerst werd uitgebracht op de soundtrack van Self Discovery for Social Survival en hier opnieuw werd bedacht), “Klockan Slår Den Är Mycket Nu” (“The Clock is Ticking, It’s Late”). Veel van deze nummers dragen het gewicht van pijn, en zelfs op hun meest sonisch ambitieuze, zijn ze altijd emotioneel direct.

En dat betekent dat Ejstes ook dingen terug kan halen wanneer hij dat wil. “Skövde”, genoemd naar de stad waar hij opgroeide, opent het album met een heldere, strummy melodie waarvan de bitterzoete en nostalgische sfeer – “het gaat over mijn oudere broer en een stel vrienden”, zegt Ejstes – het voelt als een laatste dag Wilco tune, terwijl de heldere, verblindende harmonieën en ratelende vullingen van “Om Det Finns Något Som Du Vill Fråga Mig” rechtstreeks uit Allas Sak komen. “Höstens färger” ontrolt zich met de eenvoudige huiselijkheid van de klassieke McCartney, compleet met een Harrison-achtige hoofdrol.

Sinds hij doorbrak met “Ta det lungt”, heeft Gustav Ejstes Dungen gebruikt als een manier om de muziek die hij interessant vindt te achtervolgen en uit elkaar te halen, of het nu Scandinavische folk, freak-fried acid rock, jazz of jungle is. Dat gevoel van constante beweging, van jeuk, om te zien waar hij nog meer heen kan, betekende dat hij zichzelf regelmatig door nieuwe incarnaties van zichzelf duwde. “Bij sommige artiesten heb je het gevoel, ‘houd je aan je wapens, de eerste drie albums waren zoveel beter.’ Maar ik kan niet in één hokje blijven”, zegt hij. Op “En Är För Mycket och Tusen Aldrig Nog” ontdekt Ejstes dat de wildste trips naar je binnenste leiden.

Release: 7 oktober 2022
Label: Mexican Summer

WP Radio
WP Radio
OFFLINE LIVE